ભારતમાં હવે નામીબિયા અને સાઉથ આફ્રિકા નહી અન્ય દેશોમાંથી પણ ચિત્તાને લાવવાનો સરકારનો વિચાર

(જી.એન.એસ),તા.28

નવી દિલ્હી,

ભારત હંમેશા તેના વન્યજીવ અભયારણ્ય માટે દક્ષિણ આફ્રિકા અને નામીબિયા પાસેથી ચિત્તાને લાવતો રહ્યો છે. પરંતુ હવે તે અન્ય દેશોમાંથી પણ ચિત્તાને લાવવાનું વિચારી રહ્યું છે. દક્ષિણ ગોળાર્ધના દેશોમાંથી લાવવામાં આવેલા ચિત્તાઓમાં જૈવ લય સંબંધિત સમસ્યાઓ જોવા મળી છે. હવે ભારત જ્યાંથી ચિત્તાઓ લાવવાનું વિચારી રહ્યો છે તેમાં સોમાલિયા, કેન્યા, તાન્ઝાનિયા અને સુદાન છે. ભારત ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં છે અને દક્ષિણ આફ્રિકા અને નામિબિયા દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં છે અને ઉત્તરીય અને દક્ષિણ ગોળાર્ધ વચ્ચેના સર્કેડિયન લયમાં તફાવત ઘણો મોટો છે. ભારત આફ્રિકામાંથી કેટલાક ચિત્તા લાવ્યો છે જેમણે આફ્રિકાના દેશોમાં પડતી ઠંડી અનુસાર પોતાના શરીરમાં જાડી ચામડી ડેવલપ કરી હતી. આફ્રિકામાં ઠંડીની ઋતુ જૂનથી સપ્ટેમ્બરની વચ્ચે હોય છે અને ભારતમાં ઉનાળો અને ચોમાસું જૂનથી સપ્ટેમ્બરની વચ્ચે હોય છે.  ભારતીય હવામાનમાં આટલી જાડી ચામડી સાથે ચિત્તાઓને જીવિત રહેવું મુશ્કેલ બની ગયું હતું. આમાંથી ત્રણ ચિત્તાઓને તેમની પીઠ અને ગરદન પર મોટા ઘા હતા. આ ઘા પર કીડાઓ થવાથી બ્લડ ઈન્ફેક્શન થયું હતું, જેના કારણે ત્રણેયનું મોત થયું હતું. 

આ દિવસોમાં દક્ષિણ આફ્રિકા અને નામિબિયાના ચિત્તાઓએ હવામાનને જોતા તેમના શરીર પર ફરી એકવાર જાડી કોટ ડેવલપ કરી દીધી છે. આ બધું હોવા છતાં ભારતે નવા ચિત્તાઓને લાવવા માટેની યાદીમાં દક્ષિણ ગોળાર્ધના દેશોનો સમાવેશ કર્યો છે.  દક્ષિણ આફ્રિકા અને નામિબિયા સાથે વાતચીત ચાલી રહી છે. જો કે, આ દેશોનો હજુ સુધી ઔપચારિક સંપર્ક કરવામાં આવ્યો નથી. એજન્સીના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ દિવસોમાં સમગ્ર ધ્યાન જંગલોમાં શિકારનો આધાર વધારવા, ચિત્તાની વસ્તી માટે વ્યવસ્થા કરવા અને ગાંધી સાગર વન્યજીવ અભયારણ્યને સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર કરવા પર છે. ગયા વર્ષે યોજાયેલી સ્ટિયરિંગ કમિટીની બેઠકમાં અધ્યક્ષ રાજેશ ગોપાલે ચિત્તાના મોતનું કારણ સમજાવ્યું હતું. પ્રમુખ રાજેશ ગોપાલે ચિત્તાઓના મૃત્યુના ઘણા કારણો આપ્યા હતા, જેમાંથી એક એ હતું કે તેઓ તેમના અગાઉના રહેઠાણની આબોહવાની પરિસ્થિતિઓને સમાયોજિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા પરંતુ તેઓ આબોહવા પરિવર્તન દરમિયાન એક્ટોપેરાસાઇટિક ચેપનો શિકાર બન્યા હતા. જો કે, તેમણે એમ પણ કહ્યું કે બચી ગયેલા ચિત્તાઓની ત્રીજી પેઢી વધુ પ્રતિરોધક હશે.રાજેશ ગોપાલે જણાવ્યું હતું કે ભવિષ્યમાં બાયો-લિએશન સંબંધિત જટિલ સમસ્યાઓ ટાળવા માટે કેન્યા અથવા સોમાલિયા જેવા ઉત્તરીય ગોળાર્ધના દેશોમાંથી ચિત્તાની આયાત કરવી જોઈએ અને માત્ર ઉત્તર ગોળાર્ધના દેશોમાંથી ચિત્તા લાવવાને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.